17 lipca 2018

Komisja do Spraw Kontroli Państwowej /KOP/ rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli przeciwdziałania wyłudzeniom podatku VAT.
Informację przedstawił prezes Najwyższej Izby Kontroli – Krzysztof Kwiatkowski.
Celem głównym kontroli było zbadanie, czy organy podatkowe skutecznie i rzetelnie przeciwdziałały wyłudzeniom podatku VAT. Kontrola przeprowadzona była w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 30 czerwca 2017 r. i objęła 11 jednostek, w tym Ministerstwo Finansów oraz 10 urzędów skarbowych.
Najwyższa Izba Kontroli na podstawie wyników przeprowadzonej kontroli pozytywnie oceniła poprawę skuteczności działania aparatu skarbowego w zapobieganiu wyłudzeniom podatku VAT. Świadczy o tym osiągnięty w 2017 r. wyraźny wzrost dochodów z podatku od towarów i usług, który był efektem dobrej koniunktury w gospodarce, jak i poprawy ściągalności tego podatku.
Minister Finansów rzetelnie rozpoznawał zagrożenia i konsekwentnie wdrażał zmiany w zakresie podatku od towarów i usług mające na celu przeciwdziałanie wyłudzeniom tego podatku. W kontrolowanym okresie wprowadzony został szeroki pakiet zmian legislacyjnych i organizacyjnych. Minister Finansów zaproponował rozwiązania mające na celu ograniczenie wyłudzeń podatku od towarów i usług takie jak mechanizm podzielonej płatności, system teleinformatyczny izby rozliczeniowej, centralny rejestr faktur.
Oprócz rozwiązań prawnych stopniowo wprowadzane były narzędzia informatyczne, umożliwiające organom administracji skarbowej sprawniejsze weryfikowanie, zarówno na poziomie centralnym jak i lokalnym, danych wykazywanych w deklaracjach VAT i ewidencjach zakupu i sprzedaży VAT. Minister Finansów prawidłowo ukierunkował działania urzędów skarbowych na identyfikowanie podmiotów nierzetelnych w celu ich niedopuszczenia do rejestracji jako podatników VAT oraz na wykreślanie takich podmiotów z prowadzonych rejestrów, a także weryfikowanie zasadności deklarowanej przez podatników VAT nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Rzetelnie prowadzony był monitoring wyznaczonych urzędom skarbowym zadań. Nie wyeliminowało to jednak opóźnień w wykreślaniu z rejestru podatników VAT podmiotów nierzetelnych oraz niejednorodnej praktyki stosowania w urzędach skarbowych niektórych przepisów dotyczących wykreślania przedsiębiorców z rejestru podatników VAT.
Na bieżąco oraz zgodnie z wytycznymi Ministra Finansów prowadzone były w badanych urzędach skarbowych działania weryfikacyjne mające na celu sprawdzenie zasadności zwrotów zadeklarowanych przez podatników. Analizowano okoliczności mogące mieć wpływ na ich wypłatę, wykorzystując dostępne narzędzia informatyczne oraz bazy danych. W uzasadnionych przypadkach podejmowano kontrole podatkowe.
W badanych urzędach skarbowych rzetelnie typowano podmioty do kontroli podatkowych wykorzystując dostępne dane oraz narzędzia informatyczne, a kontrole częściej kończyły się wykryciem nieprawidłowości w rozliczeniach VAT podatników. Jednak niezadowalające było tempo reakcji na zidentyfikowane zagrożenia. W połowie kontrolowanych urzędów skarbowych kontrole podejmowano kilka miesięcy po ustaleniu istotnych przesłanek uzasadniających ich przeprowadzenie.
Zdaniem NIK nadal występują poważne zagrożenia dla gromadzenia dochodów z VAT. Wymagają one intensywnych działań służb podległych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, wspartych nowymi narzędziami analitycznymi mającymi na celu usprawnienie oraz przyspieszenie reakcji na rozpoznawane ryzyka.
Najwyższa Izba Kontroli nie stwierdziła nieprawidłowości w działaniach Ministra Finansów i nie przekazała wniosków w wystąpieniu pokontrolnym. Jednak zdaniem NIK wyniki kontroli wskazują m.in. na potrzebę monitorowania skuteczności wprowadzanych rozwiązań mających na celu uszczelnienie systemu podatku VAT i poprawienie efektywności jego poboru.
Komisja przyjęła informację do wiadomości.

Komisja rozpatrzyła Informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli dokonywania zakupów do 30 tys. euro przez wybrane jednostki sektora finansów publicznych.
Informację przedstawiła dyrektor Delegatury NIK w Bydgoszczy – Barbara Antkiewicz.
Celem głównym kontroli było zbadanie, czy jednostki sektora finansów publicznych dokonują zamówień i wydatków o wartości do 30 tys. euro w sposób zgodny z przepisami prawa. Jednostkami kontrolowanymi były 24 jednostki sektora finansów publicznych, w tym: sześć komend wojewódzkich Policji, sześć prokuratur okręgowych, sześć urzędów marszałkowskich, sześć zarządów dróg wojewódzkich.
Kontrola objęła okres od 2014 do I kwartału 2017 r.
Wyniki kontroli NIK wykazały, że w większości skontrolowanych podmiotów wydatkowanie środków do 30 tys. euro odbywało się racjonalnie i zgodnie z zasadami gospodarowania środkami publicznymi. Realizacja wydatków następowała w wysokościach i terminach wynikających z zaciągniętych zobowiązań. Stwierdzono jednak przypadki nieuzasadnionego odstępowania od stosowania Prawa zamówień publicznych.
Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła wprowadzenie, przez wszystkie skontrolowane jednostki, wewnętrznych regulacji dotyczących udzielania zamówień podprogowych. W zdecydowanej większości jednostek procedury te były zgodne z wymogami prawa i odnosiły się do najważniejszych elementów kontroli zarządczej.
Jednak jedna trzecia ze skontrolowanych jednostek, udzielając zamówień i realizując wydatki do 30 tys. euro, naruszała procedury wewnętrzne.
Stwierdzone przypadki nieprzestrzegania ustalonych procedur świadczą o nienależytym monitorowaniu skuteczności poszczególnych elementów systemu kontroli zarządczej.
NIK zwróciła uwagę, że sprawozdawczość z udzielonych zamówień podprogowych nie zapewnia wiarygodnych danych na temat ich wartości. W trzech czwartych skontrolowanych podmiotów sprawozdania przekazywane Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych były nierzetelne.
Na podstawie wyników kontroli Najwyższa Izba Kontroli wnosi m.in. o bieżące monitorowanie i ocenę systemu kontroli zarządczej w obszarze realizacji zakupów podprogowych.
Komisja przyjęła informację do wiadomości.
W posiedzeniu uczestniczyli: podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów – Paweł Cybulski oraz prezes Urzędu Zamówień Publicznych – Małgorzata Stręciwilk.