W środę 7 listopada w holu głównym Sejmu otwarto wystawę „100 identyfikacji na 100-lecie odzyskania Niepodległości”. Ekspozycja ma na celu przybliżenie sylwetek ofiar zidentyfikowanych przy zastosowaniu nowoczesnych technik genetycznych w ramach pionierskiego w skali Europy i Świata projektu Polska Baza Genetyczna Ofiar Totalitaryzmów, który powstał w 2012 r. na mocy porozumienia Instytutu Pamięci Narodowej i Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.

 „Dzięki determinacji w dążeniu do prawdy i zaangażowaniu osób wielu naukowych specjalizacji, ci co walczyli o wolną i niepodległą Ojczyznę, o bliskie nam wartości, zostali przywróceni zbiorowej pamięci. Na ręce pana profesora składam wyrazy uznania całemu zespołowi – wszystkim osobom, których praca pozwala na identyfikację tożsamości ofiar komunistycznego i hitlerowskiego reżimu. Gorąco dziękuję za niestrudzoną i odpowiedzialną pracę, za przywracanie pamięci oraz niesienie nadziei rodzinom, które wciąż nie mogą w godny sposób pożegnać swoich bliskich. Jestem przekonany, że wystawa wszystkich zwiedzających skłoni do refleksji, a Państwa praca zyska jeszcze większy szacunek” – napisał w korespondencji do uczestników wydarzenia marszałek Sejmu Marek Kuchciński.

Jak podkreślił marszałek Kuchciński, wyniki pracy naukowców są nie do przecenienia. „Nie będzie przesadą stwierdzenie, że współczesna nauka pokonała totalitarne kłamstwo i ukazała oblicze prawdy. Prawdy, która w zamyśle oprawców na zawsze miała być ukryta, zaś dowody zbrodni zacierane. Z kart historii zostali wymazani bohaterowie niepodległościowego podziemia, gdyż komunistyczne władze niszczyły patriotyczne wartości oraz wolnościową tradycję. Zamordowanym odmawiały godnego miejsca spoczynku, a ich ciała były grzebane w takich miejscach, by nikt w przyszłości nie mógł ich odnaleźć. Historia upomniała się o swoich bohaterów” – ocenił w liście Marszałek Sejmu.

W otwarciu wystawy uczestniczyła m.in. poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk. – Taka instytucja jest potrzebna wszystkim, nie tylko w Polsce, ale też na świecie, bowiem ofiar totalitaryzmu było bardzo dużo. W Polsce szczególnie powinniśmy przywracać pamięć i godność wszystkim, którzy oddali swoje życie dla ojczyzny i obnażać tych, którzy im tę krzywdę wyrządzili. Musimy pozwolić, aby rodziny mogły godnie pochować swoich bliskich, mieć miejsce, gdzie mogą składać kwiaty oraz czcić i pielęgnować ich pamięć – powiedziała poseł Arciszewska-Mielewczyk.

Projekt jest autorskim pomysłem szczecińskiej uczelni, który zmienia postrzeganie badań identyfikacyjnych w przypadku ofiar zbrodni systemów totalitarnych. Baza powstała, aby gromadzić materiał DNA od krewnych ofiar zbrodni systemów totalitarnych oraz z bezimiennych szczątków ofiar celem ich późniejszej identyfikacji. Pierwszym projektem realizowanym przez Zespół Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów była identyfikacja ofiar zbrodni komunistycznych pochowanych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie oraz identyfikacja ofiar zbrodni niemieckich i komunistycznych pochowanych przy Areszcie Śledczym w Białymstoku. Do tej pory zidentyfikowano ponad 100 ofiar między innymi żołnierzy i dowódców Polskiego Państwa Podziemnego zamordowanych przez komunistów. Wśród zidentyfikowanych są Danuta Siedzikówna „Inka”, Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” czy Hieronim Dekutowski „Zapora”.

Marek Kuchciński