Nowelizacja stanowi reformę systemu sądowej kontroli administracji publicznej podjętą po analizie 10 lat funkcjonowania sądownictwa administracyjnego w Polsce. Przyjęto rozwiązania, których celem jest m.in. uproszczenie i przyspieszenie postępowania przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi (WSA) i Naczelnym Sądem Administracyjnym (NSA).

Zmiany dotyczą np. zwiększenia zakresu orzekania co do istoty sprawy przez NSA oraz wyposażenia WSA w uprawnienia merytorycznego orzekania w przypadku kontroli decyzji i postanowień administracyjnych. Ponadto wprowadzono uprawnienia samokontrolne sądu pierwszej instancji umożliwiające uwzględnianie skarg kasacyjnych. Rozszerzono także uprawnienia orzecznicze referendarzy sądowych. Określono tryb i sposób wydawania przez nich zarządzeń, co ma przyczynić się do zmniejszenia obciążenia sędziów, przy zapewnieniu należytego poziomu wykonywaniu zadań. Nowelizacja rozszerza też zakres spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie uproszczonym. Ustawa uwzględnia także orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego oraz NSA w sprawach związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym. Zmierza również do wyeliminowania rozbieżności w wykładni przepisów o tym postępowaniu. Nowelizacja zmienia też zasady ustalania terminu na wniesienie skargi kasacyjnej do NSA oraz reguły wyznaczania pełnomocników z urzędu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Strona reprezentowana przez takiego pełnomocnika ma mieć na wniesienie skargi kasacyjnej 30 dni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu do reprezentowania klienta. Strona, której odmówiono ustanowienia pełnomocnika z urzędu, będzie mogła wnieść skargę kasacyjną w terminie 30 dni od poinformowania jej o tym fakcie. Jeżeli na postanowienie odmawiające jej tzw. prawa pomocy wniesie zażalenie, termin na wniesienie kasacji będzie biegł dopiero od doręczenia jej postanowienia o odrzuceniu zażalenia. Strona, której pełnomocnik z urzędu sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, będzie mogła ją mimo to wnieść w terminie 30 dni od otrzymania tej ekspertyzy. Sąd, zwracając się do odpowiedniego organu samorządu zawodowego o wyznaczenie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego będzie doręczał temu organowi postanowienie o przyznaniu stronie tzw. prawa pomocy. Od tego momentu organy samorządu zawodowego będą miały 14 dni na wyznaczenie pełnomocnika i powiadomienie go o tym fakcie. Teraz nowelizacja będzie przedmiotem prac Senatu.

Nowelizacja