Obywatelski projekt Konstytucji RP z 1994 r. miał ogromne znaczenie, był syntezą największego pokojowego ruchu społecznego, nawiązywał do tradycji II Rzeczypospolitej – podkreślali uczestnicy konferencji naukowej, zorganizowanej w poniedziałek w Izbie wyższej z inicjatywy marszałków Sejmu Marka Kuchcińskiego i Senatu Stanisława Karczewskiego, we współpracy z Seminarium Nauki o Państwie. Podczas dyskusji zwracano uwagę na potrzebę zmiany obecnie obowiązującej Konstytucji. Uczestnicy zgodzili się, że konferencja powinna rozpocząć cykl spotkań na temat ustawy zasadniczej.

Konferencja poświęcona obywatelskiemu projektowi Konstytucji RP, przygotowanemu 23 lata temu przez Społeczną Komisję Konstytucyjną na zlecenie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, odbyła się w związku z 20. rocznicą uchwalenia obowiązującej ustawy zasadniczej przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 r.

– Chcemy zaproponować refleksję inną niż w latach minionych – powiedział marszałek Sejmu Marek Kuchciński otwierając konferencję. – Warto przypomnieć, że Konstytucja z 1997 r. nie była aktem bez alternatywy. Pojawiały się różne projekty. Dziś mówimy o ważnym projekcie Konstytucji Solidarności przygotowanym przez środowiska związane przeważnie z pozaparlamentarną opozycją i Solidarnością – zaznaczył marszałek Sejmu. Jak podkreślił Marek Kuchciński, warto przypomnieć głos tych, którzy go przedstawili i zastanowić się nad wizją zawartą w obywatelskim projekcie – co jest w niej trwałego, a dotąd nie zostało konstytucyjnie zrealizowane i jest godne wprowadzenia w przyszłości. – Konstytucja nie jest przecież kamieniem grobowym zamykającym dzieje i dyskusje nad ustawą zasadniczą, ale raczej jest kamieniem milowym na drodze narodu ku przyszłości, ku lepszemu, bardziej sprawiedliwemu i solidarnemu państwu polskiemu – przekonywał Marek Kuchciński.

Marszałek Senatu Stanisław Karczewski również podkreślił, że obywatelski projekt Konstytucji stanowił alternatywę dla aktualnie obowiązującego tekstu ustawy zasadniczej. Przypomniał, że prace nad obecną Konstytucją trwały w dużej mierze właśnie w Izbie wyższej parlamentu. Stanisław Karczewski zapowiedział, że dyskusja będzie poświęcona nie tylko obywatelskiemu projektowi, ale także przyszłości Konstytucji i tego w jakim kierunku powinny pójść zmiany. – Będziemy myśleć nad tym, w jaki sposób zmieniać konstytucję, by była lepsza dla Polski i Polaków, dla naszej suwerenności, dla naszego państwa. Tak, aby nasze państwo było silne nie tylko wewnętrznie, ale również w regionie, w Unii Europejskiej, w Europie – tłumaczył Stanisław Karczewski.

Gość specjalny konferencji – prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński – zaznaczył, że obywatelski projekt Konstytucji odegrał niezwykle istotną rolę w historii Polski. – Ten projekt był bardzo znaczącym faktem politycznym. Bardzo istotnym faktem było to, że „Solidarność” ten projekt podjęła i doprowadziła do tego, że stał się czymś ważnym w czasie, gdy społeczeństwo oczekiwało na Konstytucję – ocenił. Prezes PiS przypomniał słowa ś.p. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. – Mój brat mówił, że to dobrze, że uchwalono Konstytucję, bo to był jedyny moment, w którym było to możliwe. W żadnym kolejnym parlamencie takiej możliwości, realnie rzecz biorąc, nie było – powiedział Jarosław Kaczyński. Jednocześnie prezes PiS nie szczędził krytycznych uwag na temat obowiązującej ustawy zasadniczej, które jest w jego ocenie „Konstytucją postkomunistyczną”. – Zawiera w sobie wiele elementów, które petryfikowały istniejący układ społeczny, który był niczym innym jak właśnie postkomunizmem w najczystszym tego słowa znaczeniu – zaznaczył Jarosław Kaczyński. Wskazał na zawarte w ustawie zasadniczej blokady, które jego zdaniem utrudniają, albo uniemożliwiają odrzucenie pewnych elementów tego społecznego systemu.

W ramach konferencji odbyły się trzy panele dyskusyjne z udziałem uczestników prac nad obywatelskim projektem Konstytucji. W dyskusji o genezie i losach projektu głos zabrali ówczesny przewodniczący NSZZ „Solidarność” i Społecznej Komisji Konstytucyjnej Marian Krzaklewski, jej koordynator mec. Andrzej Rościszewski, jeden z inicjatorów projektu mec. Kazimierz Barczyk oraz sekretarz Społecznej Komisji Konstytucyjnej Michał Drozdek. Kolejny panel poświęcony był wizji wspólnoty, państwa i prawa w projekcie obywatelskim. Mówili o tym były premier mec. Jan Olszewski (w specjalnym liście odczytanym przez prof. Jana Majchrowskiego), były minister obrony w rządzie Jana Olszewskiego dr Jan Parys, były senator mec. Piotr Andrzejewski i prof. Jan Majchrowski. Projekt obywatelski jako „Konstytucja Solidarności” – wymiar społeczny, socjalny i związkowy projektu to temat trzeciego panelu konferencji z udziałem poseł Józefy Hrynkiewicz, poseł Ewy Tomaszewskiej, posła Andrzeja Smirnowa i prof. Leszka Graniszewskiego.

Senat