W piątek 27 kwietnia w Zamku Królewskim w Warszawie o godz. 10.00 odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa „Sejm I Rzeczypospolitej – parlament wielu narodów a europejskie reprezentacje stanowe”, która jest organizowana pod honorowym patronatem Marszałka Sejmu.

Wydarzenie jest jedną z form uczczenia 550-lecia Parlamentaryzmu Rzeczypospolitej. Badania prof. Wacława Uruszczaka dowodzą, że pierwszy polski sejm dwuizbowy obradował w Piotrkowie w 1468 r. Nasz parlamentaryzm może się tym samym szczycić o wiele starszą metryką, niż dotąd sądzono.

Geneza ustroju parlamentarnego – od zgromadzenia monarchy i elity urzędniczej do trzech stanów sejmujących: króla, senatorów i posłów; parlamentaryzm czynnikiem integracji Rzeczypospolitej; kultura polityczna szlachty, osiągnięcia staropolskiego sejmu i lata kryzysu – to niektóre z problemów, które będą poruszane na konferencji.

Do uczestnictwa zaproszeni zostali wybitni eksperci – przedstawiciele środowisk naukowych z Polski, Węgier, Litwy, Białorusi oraz Ukrainy, specjalizujący się w badaniach nad różnymi okresami i aspektami rozwoju polskiego sejmu, a także nad historią parlamentów innych krajów europejskich.

Program:

Sejm I Rzeczypospolitej – parlament wielu narodów a europejskie reprezentacje stanowe. 550-lecie Parlamentaryzmu Rzeczypospolitej 1468–2018

27 kwietnia 2018 r.
Zamek Królewski w Warszawie, Sala Koncertowa

10.00 – 10.30 Otwarcie konferencji – marszałek Sejmu Marek Kuchciński

10.30 – 12.00 Część I – prowadzący dr hab. Dariusz Kupisz, prof. nadzw.

prof. dr hab. Andrzej Nowak (UJ, IH PAN)
Miejsce parlamentaryzmu i obywatelskości w polskiej tradycji patriotycznej

prof. dr hab. Wojciech Fałkowski (UW, Zamek Królewski w Warszawie)
Proces powstawania sejmu walnego

prof. dr hab. Wacław Uruszczak (UJ, PWSZ w Tarnowie)
Pierwszy sejm walny „dwuizbowy” w Piotrkowie od 9 do 31 października 1468 r.

Dyskusja

12.00 – 12.30 Przerwa

12.30 – 14.30 Część II – prowadzący prof. dr hab. Wacław Uruszczak

prof. dr hab. Dániel Bagi (Uniwersytet w Pécs)
Okres Andegaweński i początki parlamentaryzmu w Królestwie Węgier

dr hab. Dariusz Makiłła, prof. nadzw. (UKSW)
Powstawanie ogólnopaństwowych zgromadzeń i reprezentacji stanowych
w Europie (XIII–XV w.). Ujęcia modelowe

prof. dr hab. Jűratë Kiaupienë (IH Litwy w Wilnie)
Sejm Wielkiego Księstwa Litewskiego w procesie modernizacji państwa (do
unii lubelskiej 1569 r.)

dr Andrej Radaman (IH Narodowej Akademii Nauk Białorusi)
Malcher Żygimontowicz Snowski Grawż – parlamentarzysta litewski drugiej połowy XVI wieku

Dyskusja

14.30 – 15.30 Przerwa

15.30 – 17.30 Część III – prowadzący dr hab. Dariusz Makiłła, prof. nadzw.

prof. dr hab. Natalia Starczenko (Narodowa Akademia Nauk Ukrainy)
II Statut Litewski versus konstytucje sejmowe. Ukrainne województwa w walce
o „swoje prawo” na sejmach i w praktyce sądowej na przełomie XVI i XVII wieku

dr hab. Robert Kołodziej (UWr)
Początek kryzysu? Funkcjonowanie sejmu Rzeczypospolitej w ostatnich latach Jana III (1688–1695)

dr hab. Witold Filipczak, prof. nadzw. (UŁ)
Sejm a władze wykonawcze w latach 1764–1786

prof. dr hab. Andrzej Stroynowski (AJD)
Zmiany pozycji senatu Rzeczypospolitej od sejmu niemego do Konstytucji 3 maja

Dyskusja

17.30 – 18.30 Część IV – prowadzący prof. dr hab. Edward Opaliński

Parlamentaryzm Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów – dyskusja nad postulatami i problemami badawczymi

Sejm