– O znaczeniu międzynarodowej debaty decyduje jej wielowymiarowość. Proponujemy szerokie spektrum tematów, by wspólnie sprostać wyzwaniom stojącym przed narodami karpackimi. Świadomi kilkusetletniego dziedzictwa i bogactw tego pięknego regionu chcemy nadać regionowi nową dynamikę, dokonać dobrej zmiany i uznać Karpaty za dobro wspólne – powiedział Marek Kuchciński, witając parlamentarzystów, polityków, samorządowców i intelektualistów na jubileuszowej – 20. edycji Europy Karpat, konferencji, której pomysłodawcą jest obecny Marszałek Sejmu, odbywającej się cyklicznie już od 8 lat.

Wśród uczestników, poza licznie przybyłymi gośćmi zagranicznymi z m.in. Słowacji, Ukrainy i Węgier, byli także: szef polskiej dyplomacji Jacek Czaputowicz, szef resortu inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński, minister infrastruktury Andrzej Adamczyk oraz wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki.

– Staramy się tworzyć dobry klimat współpracy w Europie Środkowo-Wschodniej oraz przedefiniować historię Karpat, powinny one nas łączyć, a nie dzielić. Zwłaszcza że przed nami ambitne, międzynarodowe cele takie jak rozbudowa osi komunikacyjnej Via Carpatia oraz troska o wspólne bezpieczeństwo – podkreślił Marek Kuchciński, otwierając wystawę poświęconą dorobkowi wszystkich dotychczasowych konferencji. Ekspozycję zaprezentowano w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, gdzie też – tradycyjnie – odbywały się obrady EK.

W I panelu, którego moderatorem był prof. Waldemar Paruch, politolog i szef zespołu doradców Marszałka Sejmu, debatowali przedstawiciele parlamentów z Polski, Bułgarii, Słowacji i Ukrainy. Podczas dyskusji zastanawiano się jaka może być rola parlamentów karpackich w okresie po 1989 r., w której silnie oddziałowują na poszczególne stolice instytucje ponadpaństwowe. Rozmawiano też o celach i ideach, na jakich powinien oprzeć się nowoczesny parlamentaryzm. Zdaniem posła Włodzimierza Bernackiego, przewodniczącego polskiej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, dziś parlamentaryzm może być głosem społeczności w sporze o to, jakie powinny być wartości fundamentalne. – Warto wrócić do koncepcji, które odrzucają utylitaryzm i definiują politykę jako narzędzie etyki realizujące dobro wspólne, a nie tylko jako środek do osiągania celu – zaznaczył.

Biorąc pod uwagę funkcjonowanie parlamentów w strukturach unijnych wiceprzewodniczący, Zgromadzenia Narodowego Bułgarii Yavor Notev, stwierdził: – Parlamenty powinny być strażnikiem interesów narodowych interesów wobec procesów integracyjnych, a ich aktywność międzynarodowa powinna zmierzać do poszukiwania nowych możliwości jednoczenia Europy. Głos ten wpisywał się w słowa parlamentarzystów ze Słowacji. Wypowiedzi Eduarda Adamčika oraz Jana Hudackiego ostrzegały przed zagrożeniem, jaki dla parlamentaryzmu może stanowić „centralizm europejski”. – Nawet Parlament Europejski nie wspiera głosów narodów go tworzących, wsłuchując się jedynie w postulaty instytucji europejskich – zaznaczyli deputowani Rady Narodowej Słowacji. Mykola Kniazhytski, reprezentant Rady Najwyższej Ukrainy, podkreślał bardzo silne związanie Ukrainy z tradycją europejską.- Na tle niebezpiecznego sąsiedztwa Rosji można powiedzieć, że dziś tam, gdzie kończy się Ukraina kończy się środkowo-europejski parlamentaryzm.

Dyskusję podsumował Pavol Mačala, przewodniczący słowackiego Stowarzyszenia Naukowego Personalizm, akcentując znaczenie korzeni chrześcijańskich we współczesnym poszukiwaniu pomysłów na polityczne funkcjonowanie społeczeństwa. – Personalizm i demokracja są ze sobą związane i tworzą punkty styku społeczeństwa – Nie trzeba sztucznie podtrzymywać upadającej demokracji liberalnej, warto wybudować nową demokratyczną formułę opartą na koncepcjach personalistycznych – wyjaśnił.

Następnym panelem dyskusyjnym była część poświęcona przyszłości UE. Prelegenci próbowali znaleźć odpowiedź na pytanie, w jaki sposób Europa Wschodnia może wnieść swój wkład w nowe projekty unijne.

Minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz, który był gościem specjalnym konferencji podkreślił, że współpraca w ramach Grupy Wyszehradzkiej czy Trójmorza, wzmacnia pozycję naszego regionu w Europie. – Należy pozbyć się granic mentalnych, podziału na państwa centrum i peryferii, na państwa dwóch prędkości. Nie wyobrażam sobie przyszłości Unii bez równoważnej pozycji karpackich członków Unii – powiedział minister Czaputowicz. – Kluczową rolę w Unii Europejskiej powinny odgrywać państwa suwerenne. To dzięki naszym doświadczeniom jesteśmy wrażliwi na podwójne standardy. Żadne decyzje dotyczące naszego regionu nie powinny być podejmowane nad naszymi głowami – dodał. Z kolei wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki zwracał uwagę, że region Europy Środkowo-Wschodniej nie może być marginesem Europy. – Dzięki naszym doświadczeniom rozumiemy co znaczy wolność, umiemy ją cenić i szanować, mamy fundament wartości, których nie chcemy się wyprzeć – powiedział marszałek Terlecki.

Kolejny z uczestników debaty nt. przyszłości Europy – Anatolij Matwijenko, deputowany Rady Najwyższej Ukrainy – podkreślał znaczenie państw narodowych. – Popieramy stanowisko Polski i Węgier, że UE nie powinna stawać się unią regionów, ponieważ może to prowadzić do działań separatystycznych. Uważamy, że Unia Europejska lepiej sprawdzi się jako unia państw narodowych – zaznaczył. Deputowany Matwijenko dodał także: – Głęboko wierzę, że Ukraina znajdzie się w Unii Europejskiej. Również Markijan Malski z Uniwersytetu Lwowskiego podkreślał znaczenie Ukrainy w tej części kontynentu. – Nie można mówić o Europie Karpat bez uwzględnienia Ukrainy. Biorąc udział w tej inicjatywie chcielibyśmy uzyskiwać wsparcie i mieć wpływ na przyszłość Europy, zwłaszcza że jest ona dziś domem dla milionów Ukraińców szukających lepszych warunków życia – powiedział Markijan Malski.

Z kolei były deputowany Rady Najwyższej Słowacji Martin Fronc przestrzegał, że UE rezygnuje z wartości. – Odchodzenie od ochrony rodziny, sposobu życia zagraża funkcjonowaniu całej UE – powiedział słowacki polityk. Na tę kwestię zwrócił także uwagę kolejny z prelegentów. David Engels z Wolnego Uniwersytetu Brukselskiego tłumaczył problemy z jakimi boryka się tzw. stara Unia. – Przestaje być narzędziem jednoczenia kulturowego i promowania wspólnych wartości, coraz częściej tworzy ją społeczeństwo spolaryzowane, a politykę cechuje jedynie kierowanie się celami politycznymi. Powinniśmy mieć coraz większą świadomość naszej spuścizny, mentalności, sposobu życia – tak powinna być kształtowana Europa – zaznaczył wykładowca.

III panel konferencji poświęcony był wzmocnieniu współpracy samorządowej i pogłębianiu partnerskich więzi między miastami będącymi perłami w koronie regionu Karpat. Burmistrzowie ze słowackiego Rużomberku, węgierskiego Sárospataku i Egeru, ukraińskiej Schodnicy i Truskawca wykorzystali tę okazję do prezentacji walorów przyrodniczych i turystycznych karpackich miast oraz starali się zdefiniować bariery utrudniające ich dalszy rozwój. Podczas dyskusji zrodził się pomysł utworzenia międzynarodowego biura wspomagającego poszczególne karpackie miasta we wdrażaniu europejskich projektów.

Sejm