Firmy rodzinne nadal napotykają na bariery prawne, które nie pozwalają im się swobodnie rozwijać. Udogodnienia wprowadzone w ramach Pakietu 100 zmian dla firm oraz Konstytucji dla Biznesu, w przypadku firm rodzinnych nie w pełni się sprawdzają. Projekt nowej Ordynacji podatkowej jest jeszcze w fazie prac. Tymczasem z badań ankietowych wynika, że udogodnienia są oczekiwane przez środowisko firm rodzinnych w Polsce.

„W polskim systemie prawnym nie zdefiniowano pojęcia firma rodzinna. Również w literaturze nie wypracowano jednolitej, akceptowanej przez większość badaczy takiej definicji. Utrudnia to analizę wpływu tych firm na polską gospodarkę. Jednak doświadczenia wielu krajów Europy pokazują potrzebę udogodnień prawnych adresowanych do takich firm, ze względu na ich znaczenie społeczne oraz wkład w tworzenie PKB” – zauważa Izba.

Minister Przedsiębiorczości i Technologii przygotował projekty aktów prawnych w ramach Pakietu 100 zmian dla firm oraz Konstytucji dla Biznesu. Miały one  na celu wprowadzenie rozwiązań ułatwiających zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce oraz likwidację barier prawnych. Minister Finansów koncentrował swoje prace w głównej mierze na przygotowaniu zmian przepisów Ordynacji podatkowej. NIK sprawdziła, czy działania te przyczyniają się do poprawy i rozwoju firm rodzinnych.

Według Izby wprowadzone zmiany legislacyjne nie przyczyniają się w pełni do skutecznej likwidacji barier w rozwoju firm rodzinnych, a wprowadzone regulacje, chociaż potrzebne, mogą nie dotyczyć zagadnień najbardziej oczekiwanych przez przedsiębiorców.

„Ministerstwo Finansów wciąż nie zakończyło prac nad nową Ordynacją podatkową, najważniejszą inicjatywą mającą uprościć procedury podatkowe i ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej przez firmy sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w tym rodzinne” – przypomina NIK.

Przeprowadzone przez Izbę anonimowe badanie wśród 101 przedsiębiorców rodzinnych wykazało, że według 78% celowe jest wprowadzenie takich rozwiązań. Natomiast opinie dotyczące już wprowadzonych regulacji nie napawają optymizmem. W ocenie 73% przedsiębiorców, od 2017 r. warunki prowadzenia firm rodzinnych nie uległy poprawie, przeciwną opinię wyraziło 9% przedsiębiorców, a 18% nie miało zdania na ten temat. Jednocześnie 37% przedsiębiorców uważa, że w ostatnim czasie wprowadzono rozwiązania utrudniające prowadzenie działalności w firmach rodzinnych, inaczej uważa 63% przedsiębiorców.

NIK mając na uwadze wyniki kontroli oraz uwzględniając znaczenie dla gospodarki firm określanych mianem rodzinnych, wskazał na potrzebę rozważenia przez Ministra Przedsiębiorczości i Technologii wprowadzenia do polskiego porządku prawnego definicji firmy rodzinnej oraz przygotowania systemowych rozwiązań dla tej kategorii firm, ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, a tym samym wpierających ich rozwój. Izba uważa, że Minister Przedsiębiorczości i Technologii powinien cenić skuteczność wprowadzonych ułatwień dla przedsiębiorców w ramach Pakietu 100 zmian dla firm oraz Konstytucji Biznesu i wprowadzić niezbędne zmiany. Wskazane jest także kontynuowanie działań mających na celu wprowadzenie do polskiego systemu prawnego rozwiązań pozwalających na przekazanie  przedsiębiorstwa zmarłej osoby fizycznej następcy prawnemu, bez konieczności uruchomienia własnej działalności gospodarczej. Z kolei Minister Finansów powinien przyśpieszyć prace nad przygotowaniem projektu nowej Ordynacji podatkowej oraz kontynuować działania mające na celu zwiększenie sprawności prowadzonych przez organy skarbowe postępowań podatkowych i poprawności  wydawanych decyzji podatkowych.

NIK