W trzecim dniu szczytu szefów parlamentów UE w Wilnie, marszałek Sejmu Ewa Kopacz otworzyła debatę na temat nowych zadań dla Europy w obszarze zapewnienia wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

– My, parlamentarzyści mamy prawo i obowiązek odgrywania aktywnej roli w kształtowaniu demokratycznej, silnej, bezpiecznej i sprawiedliwej Europy – mówiła Ewa Kopacz. – Wierzę, że dzisiejsza debata będzie ważnym punktem w dalszych pracach nad kolejną perspektywą wyznaczającą kierunki rozwoju obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – podkreśliła. Unijna polityka w tym zakresie obejmuje politykę azylową i migracyjną, współpracę policyjną oraz walkę z przestępczością. Wkrótce wygaśnie tzw. program sztokholmski na lata 2009-2014, który określał działania Wspólnoty w tym zakresie.

– Nie zapominajmy, że obywatele pragną żyć w Unii, w której przestrzegane są prawa podstawowe, zapewnione jest bezpieczeństwo i stabilność, ułatwiony jest dostęp do wymiaru sprawiedliwości, a ich swoboda podróżowania nie jest ograniczana – przekonywała marszałek Sejmu. Za kluczowy element wspólnej tożsamości europejskiej Ewa Kopacz uznała „niezmienną wolę wolności”. Jak tłumaczyła, „zachowanie tej wolności, przekazanie jej następnym pokoleniom i rozwijanie wymaga także solidarności, wspólnej odpowiedzialności wszystkich Europejczyków”. Marszałek Sejmu zwróciła też uwagę na duże zaangażowanie parlamentarzystów w sprawy europejskie widoczne po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, który wzmocnił uprawnienia parlamentów narodowych. – To właśnie na etapie prac nad projektami unijnych dokumentów tworzona jest przyszłość Europy, jej dostatek, a co najważniejsze i przede wszystkim komfort życia obywateli – nas wszystkich – powiedziała Ewa Kopacz.

Przedstawiając polskie spojrzenie na kluczowe wyzwania stojące przed Unią Europejską w związku z kończącym się programem sztokholmskim marszałek Sejmu wskazała na historyczny proces budowania zjednoczonej Europy, w tym polską drogę do integracji europejskiej. – My Polacy, ale także i inne kraje naszego regionu, wiemy jak trudna i długa to była dla nas droga powrotu do demokratycznej, sprawiedliwej, bezpiecznej i wolnej Europy – powiedziała Ewa Kopacz. Przypomniała, że polskie marzenia o swobodnym przemieszczaniu się, poszanowaniu praw człowieka, swobód obywatelskich i praworządności spełniły się 25 lat temu. – Obrady okrągłego stołu, następnie upadek muru berlińskiego zapoczątkowały ciąg zdarzeń w Polsce i innych krajach dawnego bloku socjalistycznego. Wówczas położono kres zimnej wojnie, ostatecznie zerwano żelazną kurtynę i zburzono porządek jałtański – mówiła marszałek Sejmu. Zdaniem Ewy Kopacz, podejmując decyzje w zakresie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, Unia musi patrzeć wspólnie w przyszłość. – Nie możemy i nie powinniśmy budować drugiego muru między tymi, którzy cieszą się z praw i wolności a tymi, którzy tej wolności, bezpieczeństwa, swobody i demokracji są spragnieni – apelowała marszałek Sejmu.

Marszałek Sejmu mówiła też o kształcie kolejnego programu wieloletniego w obszarze spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości. Ewa Kopacz opowiedziała się za kontynuacją programu sztokholmskiego, wskazując na potrzebę właściwego wdrożenia wypracowanych rozwiązań oraz istniejącego dorobku prawnego i wzmocnienia praktycznej współpracy między państwami członkowskimi. Zaznaczyła też, że priorytetowo powinny być traktowane takie zagrożenia jak terroryzm i radykalizacja postaw, cyberprzestępczość, przestępczość transgraniczna oraz przestępczość zorganizowana. Marszałek Sejmu mówiła także o wspieraniu legalnej migracji, zwalczaniu nielegalnej migracji, udzielaniu wsparcia krajom dotkniętym szczególną presją migracyjną oraz prowadzeniu skutecznej polityki powrotowej i readmisyjnej, przy zachowaniu właściwej równowagi między działaniami na rzecz bezpieczeństwa a prawami podstawowymi. Ewa Kopacz wyraziła też zadowolenie ze wzmocnienia działania agencji Frontex zajmującej się ochroną zewnętrznych granic UE i rozszerzenia jej zadań. – Więcej prerogatyw dla Frontexu to lepsze wspomaganie państw członkowskich w obliczu rosnącej fali migracji – powiedziała. Podkreśliła również, że problem nielegalnej imigracji nie zostanie rozwiązany bez udziału państw pochodzenia i tranzytu. – Niezbędne jest wspieranie i stabilizowanie ich wewnętrznej sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej. Brak stabilności, perspektyw życiowych i utrata poczucia bezpieczeństwa przyczyniają się w najwyższym stopniu do eskalacji zjawiska nielegalnej imigracji – powiedziała marszałek Sejmu.

Ewa Kopacz podkreśliła także znaczenie przestrzegania praw mniejszości narodowych. – Działania jakiejkolwiek władzy w państwie demokratycznym względem mniejszości narodowych nie powinny mieć charakteru dyskryminacyjnego – powiedziała. Zaznaczyła też, że „rezolucja Komitetu Ministrów Rady Europy z 28 listopada 2013 r. wskazuje na konieczność realizacji praw mniejszości narodowych np. w zakresie praw do języka zgodnie z Konwencją Ramową Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych i wzywa do niezwłocznego przyjęcia odpowiednich ram prawnych dla ochrony praw osób należących do mniejszości narodowych”.

Marszałek Sejmu zwróciła też uwagę na wzmocnienie pozycji parlamentów UE w strukturze europejskiej na mocy Traktatu z Lizbony, który nadał im uprawnienia do kształtowania polityki europejskiej m.in. w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. – Cieszę się, że wynikiem zaangażowania parlamentarzystów w tę przestrzeń jest finalizowanie prac nad założeniami wspólnej kontroli parlamentarnej do spraw działalności Europolu – powiedziała Ewa Kopacz. Marszałek Sejmu mówiła, że projekt rozporządzenia dotyczący tej agencji wzmacnia procedury jej kontroli poprzez określenie uprawnień właściwych instytucji. Jak dodała, należy rozważyć stworzenie wspólnego forum do spraw kontroli parlamentarnej na wzór m.in. dobrze funkcjonującej Międzyparlamentarnej Konferencji do spraw Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. – Zachęcam nas wszystkich do dalszego odgrywania aktywnej roli w zapewnieniu sprawnego funkcjonowania Unii Europejskiej – podsumowała marszałek Sejmu.

Kończąc swoje wystąpienie Ewa Kopacz zaprosiła przewodniczących parlamentów z całej Unii Europejskiej do Warszawy na 4 czerwca br. na obchody 25. rocznicy pierwszych wolnych wyborów z 1989 r.

Ewa Kopacz